Meer dan 1,2 miljoen mensen in Nederland hebben in meer of mindere mate last van een depressieve stemming tijdens het najaar, de winter en het vroege voorjaar. Bij ongeveer 450.000 van hen is sprake van een winterdepressie. Vrouwen krijgen vaker dan mannen last van een winterdepressie. Avondmensen lijken ook gevoeliger te zijn voor het ontwikkelen ervan. 

De Ayurvedische kijk

De westerse kijk op deze seizoensgebonden depressie verschilt met die van de Ayurveda. Volgens de westerse kijk heeft het te maken met veranderingen in de hoeveelheid licht. In het najaar wordt het vroeg donker. Dit gebrek aan licht heeft invloed op onze hormoonhuishouding en dit beïnvloedt onze stemming. 

De Ayurvedische kijk is echter anders en gaat uit van het principe dat stemming en emoties beïnvloedt worden door de mate van jouw spijsverteringsvuur. De Ayurvedische verklaring voor seizoensgebonden depressie is het volgende: jouw lichaam functioneert optimaal tussen 35 en 37 graden. Bij een verhoging of koorts en onderkoeling kan het lichaam niet optimaal functioneren. Het lichaam probeert altijd een homeostase, evenwicht, te bereiken. Dit is de natuurlijke intelligentie van het lichaam om weer optimaal te kunnen functioneren.

Weersveranderingen hebben directe invloed op ons spijsverteringsvuur en zo ook op onze eetlust. Bij extreem warm of koud weer, gaat het spijsverteringsvuur omlaag. In de winter is de Vata dosha predominant aanwezig en deze energie kun je herkennen aan dat je je vermoeider voelt, niet veel energie hebt, het veelal koud hebben, prikkelbaar, rusteloos en moeite hebben met concentreren. Wat we bewust/onbewust doen in de winter om te voorkomen dat we onderkoeld raken, is het dragen van dikkere kleding, het eten van zwaarder voedsel dat meer vetten en koolhydraten bevat (Kapha-rijk). Dit is een natuurlijk principe dat tegenovergestelde kwaliteiten elkaar kunnen balanceren. Het eten van zwaarder voedsel zorgt dat we meer gegrond raken, daarnaast gooien we hout op het (spijsverterings) vuurtje om te stoken. Het opgebouwde vetlaagje houdt ons warm in de winter.

Wanneer de zon weer langzaam opkomt en de temperaturen weer zachter worden, begint het opgebouwde vetlaagje met smelten. Niet alleen vet maar ook opgestapelde afvalstoffen worden zacht en losgemaakt. Je zult dit herkennen aan hoesten, kuchen, loopneus, griepje en verkoudheden. Het lichaam is druk bezig met het verteren, afbreken en loslaten van de opgestapelde Kapha en afvalstoffen. Wanneer het lichaam de opgestapelde Kapha niet goed kan afbreken, kan een depressie ontstaan. Zo zijn mensen met een Kapha constitutie ook gevoeliger voor depressies en het krijgen van een verkoudheid. 

Wat de Ayurveda dus eigenlijk zegt is dat het totaal normaal is om je in de winter wat vermoeiender te voelen, minder energie te hebben omdat de winter ons ook uitnodigt om naar binnen te keren en te gaan bezinnen. Afhankelijk van je constitutie ben je daar wel/niet gevoeliger voor.  Om niet te blijven hangen in de zwaarte van de winter is het goed om rituelen uit te voeren die een teveel aan Kapha-opbouw tegenhouden. 

Tip 1. Creëer een stimulerende en inspirerende ochtend routine

Blijf niet in bed liggen, stimuleer je lymfesysteem door je lichaam los te kloppen, spieren aan te spannen, geef jezelf een massage en/of doe een ‘dry brushing’. 

Tip 2. Drink kruidige kruidenthee.

Denk aan citroen, gember, koriander, komijn, venkel, zwarte peper en pippali.

Tip 3. Doe Kapalabhati

Kapalabhati helpt de bloedsomloop te stimuleren en de koude, stagnerende eigenschappen van de Kapha dosha te verwarmen.

Tip 4. Houd jezelf warm

Zorg dat je lichaam warm blijft. Als je warm bent, kun je je namelijk veel beter ontspannen. Kleed je dus warm genoeg aan en kies daarbij voor de juiste materialen, zoals zijde ondergoed, wollen sjaal en muts en warme sokken. 

Tip 5. Eet verwarmende voeding

Zet daarnaast verwarmend voedsel op het menu zoals pap in de ochtend, soep voor de lunch en curry of een stoofschotel als avondmaaltijd. Zorg er voor dat je voldoende drinkt. Heb je moeite met water drinken als het buiten koud is? Kies dan voor thee en dan bij voorkeur verse gemberthee. Gember staat bekend om zijn zuiverende werking. Het heeft een reinigende werking op je lymfestelsel. Je lymfeklieren helpen je lijf om schadelijke stoffen af te voeren. Gember stimuleert bovendien je doorbloeding en zorgt er voor dat je lekker warm blijft als het buiten koud is.

Over Taylie Hu

Taylie is psycholoog en Ayurvedisch therapeut. In haar praktijk Conscious Mudi helpt ze jou weer krachtig te worden in lichaam en geest. De combinatie van psychologie en Ayurveda maakt dat ze een brug is tussen de reguliere- en de complementaire zorg. Neem een kijkje op haar website.  

Over Dana Hooghiemstra

Dana is de founder van I love Ayurveda, psycholoog, Ayurveda – en Women Empowerment coach. Wil je meer weten over Dana, neem een kijkje op haar Instagram pagina @danahooghiemstra.